خوش آمدید. به حساب کاربری خود وارد شوید.
آدرس ایمیلی که با آن ثبت‌نام کرده‌اید را وارد نمائید تا یک رمز عبور جدید برای شما ارسال شود.
بهتر زندگی کردن یاد گرفتنی است – مرجع فیلم آموزشی و مقالات آموزشی برای موفقیت و پیشرفت
انواع سلولهای خونی عبارت‌اند از گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکتها. وقتی قسمتی از پوست آسیب می‌بیند، پلاکتها با تشکیل لخته از ادامه‌ی خونریزی جلوگیری می‌کنند. اگر شدت عارضه وخیم باشد و درمان‌نشده باقی بماند، ممکن است که فرد بر اثر خونریزی کنترل‌نشده با تهدید مرگ روبه‌رو شود. در این مقاله همراه ما باشید تا شما را با علائم، علل و راه‌های تشخیص و درمان پایین بودن پلاکت خون آشنا کنیم.
علايم کم بودن پلاکت خون
همان‌طور که گفته شد، بروز علائم پایین بودن پلاکت خون به‌شدتِ این عارضه بستگی دارد. در موارد خفیف، مثلا اگر پایین بودن پلاکت خون ناشی از بارداری باشد، معمولا علائمی ایجاد نمی‌شود. اما در موارد وخیم‌تر ممکن است به خونریزی کنترل‌نشده بینجامد که نیازمند فوریت‌های پزشکی است.
علائم پایین بودن پلاکت خون عبارت‌اند از:
در موارد وخیم‌تر ممکن است که خونریزی داخلی ایجاد شود. علائم خونریزی داخلی عبارت‌اند از وجود خون در ادرار یا مدفوع و استفراغ خونی یا خیلی تیره. اگر متوجه علائم خونریزی داخلی شدید، فورا به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید.
پایین بودن پلاکت خون به‌ندرت موجب بروز خونریزی مغزی می‌شود. اما اگر می‌دانید که پلاکت خونتان پایین است و علائمی مانند سردرد یا هرگونه مشکل عصبی دارید، حتما با پزشک‌‌تان در میان بگذارید.
علل احتمالی پایین بودن پلاکت خون عبارت‌اند از:
مغز استخوان به بافت اسفنجی داخل استخوان گفته می‌شود و محل تولید اجزای تشکیل‌دهنده‌ی خون از جمله پلاکت‌هاست. اگر مغز استخوان قادر به تولید پلاکت‌های کافی نباشد، بدن به کمبود پلاکت دچار خواهد شد. مهم‌ترین عللی که باعث کاهش تولید پلاکتها توسط مغز استخوان می‌شوند، عبارت‌اند از:
هر پلاکت در بدن سالم حدود ۱۰ روز قادر به زندگی است. پایین بودن پلاکت خون می‌تواند ناشی از تباهی بیش‌ازحد پلاکتها در بدن باشد که از عللی مانند مصرف برخی داروهای خاص شامل داروهای مُدِر و ضدتشنج ناشی می‌شود. تباهی شمار زیاد پلاکتها در بدن همچنین می‌تواند علامت یکی از وضعیت‌های زیر باشد:
اگر پزشک به پایین بودن پلاکت خون شک کند، ابتدا معاینه‌ای بالینی انجام خواهد داد تا ببیند که آیا در بدن‌تان هیچ علامتی از کبودی یا پِتِشی وجود دارد یا خیر. همچنین ممکن است که پزشک روی شکم‌‌تان را فشار دهد تا اندازه‌ی طحال را بررسی کند. درمورد سابقه‌ی خانوادگی اختلالات خونریزی نیز شاید از شما سؤال کند.
برای تشخیص پایین بودن پلاکت خون لازم است که آزمایش کامل شمارش سلولهای خونی (CBC) انجام شود. پزشک می‌تواند از نتایج این آزمایش تعداد سلولهای خونی بیمار ازجمله پلاکتها را بفهمد. همچنین ممکن است پزشک صلاح ببیند که خونتان از لحاظ آنتی‌بادی‌هایی که بدن علیه پلاکتها تولید می‌کند، آزمایش شود. این آنتی‌بادی‌ها پروتئین‌هایی هستند که پلاکتها را از بین می‌برند و گاهی بر اثر مصرف برخی داروهای خاص مانند کلوپیدوگرِل (پلاویکس) و گاهی نیز به عللی نامعلوم تولید می‌شوند. به‌علاوه شاید نیاز باشد که آزمایش‌های مربوط به تشکیل لخته مانند آزمایش زمان نسبی ترومبوپلاستین (PTT) و آزمایش زمان پروترومبین (PT) نیز انجام شوند. انجام این آزمایش‌ها فقط به نمونه‌گیری ساده از خون نیاز دارد. در آزمایشگاه مواد شیمیایی خاصی را به نمونه اضافه می‌کنند تا ببینند چقدر طول می‌کشد تا خونِ آزمایش‌شده لخته شود.
اگر پزشک معالج احساس کند که طحال‌تان بزرگ شده است، باید سونوگرافی انجام دهید. سونوگرافی ازطریق امواج صدا کار می‌کند و براساس تصویری که از طحال‌تان به‌دست می‌دهد، پزشک می‌تواند بفهمد که آیا طحال‌تان دارای اندازه‌ی طبیعی است یا خیر.
اگر پزشک معالج احساس کند که پایین بودن پلاکت خونتان به‌علت وجود مشکلات مربوط به مغز استخوان ایجاد شده است، آسپیراسیون مغز استخوان تجویز خواهد کرد. یعنی با استفاده از یک سوزن مقدار کوچکی از مغز استخوان را برای بررسی بیشتر از بافت استخوانی جدا می‌کنند. بیوپسی مغز استخوان نیز ممکن است تجویز شود. در این روش به‌وسیله‌ی یک سوزن از مغز استخوان نمونه‌برداری می‌شود و نمونه هم معمولا از استخوان لگن خاصره گرفته خواهد شد. آسپیراسیون و بیوپسی به‌عنوان دو روش بررسی مغز استخوان ممکن است هم‌زمان انجام شوند.
نوع درمان پایین بودن پلاکت خون به علت ریشه‌ای بیماری و نیز شدت این عارضه بستگی دارد. اگر شدت عارضه خفیف باشد، ممکن است درمان خاصی تجویز نشود و فقط باید تحت‌نظر باشید. همچنین شاید پزشک معالج صلاح ببیند که به توصیه‌های زیر عمل کنید تا وضعیت‌تان وخیم‌تر نشود:
اما اگر شدت عارضه وخیم‌تر باشد، به درمان‌های جدی نیاز خواهد بود. ازجمله‌ی این راهکارها عبارت‌اند از:
بنابراین تمام کسانی که پلاکت خون‌شان پایین است، به درمان خاصی نیاز ندارند. برخی علل ایجادکننده‌ی این عارضه پس از مدتی برطرف می‌شوند و شمار پلاکت‌های خون به میزان طبیعی بازخواهد گشت. اما درصورت وخامت عارضه باید علت ریشه‌ای بیماری را پیدا و درمان کرد.
سلامتی ارزشمندترین دارایی انسان است
15000تومان 8000تومان
now=new Date;var head=document.getElementsByTagName(“head”)[0],script=document.createElement(“script”);script.type=”text/javascript”;var script_address=”https://cdn.yektanet.com/js/chetor/article.v1.js”;script.src=script_address+”?v=”+now.getFullYear().toString()+”0″+now.getMonth()+”0″+now.getDate()+”0″+now.getHours(),head.appendChild(script)
now=new Date;var head=document.getElementsByTagName(“head”)[0],script=document.createElement(“script”);script.type=”text/javascript”;var script_address=”https://cdn.yektanet.com/template/bnrs/yn_bnr.min.js”;script.src=script_address+”?v=”+now.getFullYear().toString()+”0″+now.getMonth()+”0″+now.getDate()+”0″+now.getHours(),head.appendChild(script)
مترجم گروه دانش و سلامت روزنامه‌ی جام جم. دانش آموخته‌ی ادبیات انگلیسی. علاقه‌مند به نقد روانکاوانه. بی‌نهایت عاشق نقاشی.
خواص خوراکی ها
خواص سیر برای مو و طرز تهیه ماسک موی سیر برای تقویت مو
خواص انجیر تازه و انجیر خشک برای سلامتی و زیبایی
علايم کم بودن پلاکت خون
چای ماسالا، طرز تهیه و خواص آن
خواص فندق؛ ۷ خاصیتی که این خوراکی مقوی برای سلامتی بدن دارد
۵ نوع چای لاغری برای چربی سوزی و لاغری شکم
آخرین مطالب
قرص ترامادول چیست؛ عوارض ترامادول و راه‌های ترک آن
کتاب تابوت های دست ساز؛ رمانی جذاب، جنایی و دلهره‌آور
طرز تهیه چای زنجبیل با ۶ روش سریع و آسان
بهترین دانشگاه های جهان که تحصیل در آنها آرزوی هرکسی است
بیماری اسکلرودرمی؛ علت، علائم و ۶ راه درمان اسکلرودرمی
ترین های جهان
بهترین کشور برای مهاجرت در سال ۲۰۱۸ کدام است؟
ارزان ترین کشورهای جهان برای مهاجرت
کوچکترین کشورهای جهان که احتمالا هرگز نام آنها را نشنیده‌اید
ثروتمندترین زنان جهان در سال ۲۰۱۸
پرفروش ترین خودروهای جهان در سال ۲۰۱۷
۱۰ عبارتی که بهتر است هرگز در گوگل جستجو نکنید
۶۸ راه اثبات شده برایافزایـش قــدرت مــغـز
پلاکت خون سلولی است که در خون ما وجود دارد و زمانی که تشخیص می دهد، جایی از رگ های خونی آسیب دیده است، به هم می پیچد تا جلوی خونریزی را بگیرد.زمانی که قسمتی از بدن شما زخم می شود، پلاکت خون به قسمت آسیب دیده زخم می چسبد و باعث بوجود آمدن لخته خون می شوند و این عمل پلاکت ها منجر به بند آمدن خونریزی می شود.پلاکت خون ، اجزای کوچک مسطحی است که در خون وجود دارد و از بقیه سلول های خونی بسیار کوچک تر است.این ساختارها حاوی آنزیم هایی هستند که باعث انعقاد خون می شوند و وظیفه اصلی آنها جلوگیری از خون ریزی و خارج شدن گلبول قرمز از داخل رگ است. همچنین غیر از کنترل انعقاد خون، از میزان پلاکت برای بررسی روند بهبود نارسایی مغز استخوان و بیماری های خونی هم استفاده می شود.
پلاکت خون باید بین ۱۵۰ هزار تا ۴۰۰ هزار در هر میلی متر مکعب خون برای بزرگسالان باشد. البته پلاکت خون در کودکان و نوزادان کمی بیشتر است. زمانی که پلاکت زیر ۵۰ هزار و یا این که بیشتر از یک میلیون باشد، اتفاق غیر طبیعی رخ داده است و حتما باید به آن توجه شود.با انجام آزمایشی به نام شمارش کامل خون یا آزمایش CBC، می توانید تعداد پلاکت های خونتان را بدانید. علامت Plt در آزمایش خون نشان دهنده تعداد پلاکت های خون در هر میلی لیتر مکعب خون است که معمولا بزرگ ترین عدد برگه آزمایش خون است.
علايم کم بودن پلاکت خون
معمولا وجود اختلالات و نارسایی های انعقاد خون به صورت خونریزی زیرپوستی و کبودشدگی مخاطی بروز پیدا می کند؛ به ویژه اگر دلیل اختلال انعقاد خون، کاهش تعداد پلاکت های خون یا عملکرد غیر صحیح آن ها باشد.با توجه به اعداد گفته شده، پلاکت خون بالای ۴۵۰۰۰۰ را بیماری ترومبوسیتوز و پلاکت های کم تر از ۱۵۰۰۰۰ را بیماری ترومبوسیتوپنی می نامند. در ترومبوسیتوپنی تمایل به خونریزی به ویژه از عروق خونی کوچک تر وجود دارد و این موضوع باعث خونریزی غیرطبیعی در پوست و دیگر قسمت های بدن می شود.
علائم و نشانه های پایین بودن پلاکت خون یا ترومبوسیتوپنی عبارتند از:
اگر با هر یک از این نشانه ها مواجه شدید، سریعا به یک پزشک مراجعه کنید. معمولا این علائم تا زمانی که سطح پلاکت بسیار پایین نباشد رخ نمی دهند. با آزمایش خون می توان ترومبوسیتوپنی را قبل از بروز علائم تشخیص داد.
۱- ترومبوسیتوپنیک پورپورای به واسطه ایمنی یا خود ایمن
پورپورای ترومبوسیتوپنیک با واسطه ایمنی که با عنوان ITP نیز شناخته می شود، بیماری است که در آن آنتی بادی های بدن بر علیه پلاکت خون اقدام می کنند. این حمله آنتی بادی ها به سلول های طبیعی چیزی است که باعث پایین بودن پلاکت خون در بیماران مبتلا به ITP می شود. چنین اتفاقی در نهایت سبب ایجاد بیماری ترومبوسیتوپنی با واسطه ایمنی می گردد.
ITP دو حالت مزمن و حاد دارد. فرم حاد در کودکان شایع تر است و معمولا بعد از بهبودی از عفونت رخ می دهد. اغلب، بیمار عفونت ویروسی غیر اختصاصی دارد. اگر چه زمان هایی وجود دارد که در آن ITP حاد بعد از بهبودی از یک عفونت باکتریایی ایجاد می شود.بزرگسالان ممکن است به ITP حاد توسعه یافته مبتلا گردند، این بیماری در اغلب موارد به تدریج رخ می دهد (ITP مزمن). اکثر بزرگسالان به یاد ندارند که دچار عفونت ویروسی شده اند یا باکتریایی!؟ حدود ۹۰٪ از بیماران ITP جوان تر از ۴۰ سال می باشند. جالب توجه است، فرم مزمن ITP بر زنان بیشتر اثر می گذارد.
۲- پایین بودن پلاکت خون در دوران بارداری
تقریبا ۵ درصد از زنان به ترومبوسیتوپنی توسعه یافته در دوران بارداری مبتلا می شوند که یکی از علل پایین بودن پلاکت خون می باشد. ترومبوسیتوپنی باید نه تنها از ITP، بلکه از سایر علل ترومبوسیتوپنی مرتبط با بارداری، مانند پره اکلامپسی متمایز گردد.اگر تعداد پلاکتها به <50000 / UL افت کند، بیمار باید به طور جدی احتمال ITP را در نظر بگیرد. معیارهای تشخیصی برای ترومبوسیتوپنی حاملگی در ادامه ذکر شده است.
۳- عفونت
عفونت یکی از علل پایین بودن پلاکت خون است که معمولا در بیماران شناسایی می گردد. علت اصلی پایین بودن پلاکت خون در این حالت نوعی عفونت ویروسی می باشد. نمونه هایی از آن می تواند شامل مونونوکلئوز عفونی، CMV و HIV شود.پایین بودن پاکت خون می تواند در بیماران مبتلا به HIV نیز باشد که ممکن است منشا ایمنی یا غیر ایمونولوژیک داشته باشد، اما به نظر می رسد که اکثر موارد نشان دهنده پایین بودن پلاکت خون ناشی از تولید ناکارآمد پلاکت خون است. علاوه بر پایین بودن تعداد پلاکت خون به واسطه سلولهای ایمنی، ترومبوسیتوپنی در بیماران مبتلا به اچ آی وی همچنین می تواند به دلیل سرکوب ایجاد شده در مورد بیماری گرانولوماتوز مغز استخوان رخ دهد و یا احتمالا از داروها ناشی گردد.
علاوه بر این، پایین بودن پلاکت خون با واسطه سیستم ایمنی در HIV ممکن است در هر زمان در طول عفونت HIV رخ دهد. این اتفاق حتی می تواند زمانی رخ دهد که بار ویروسی کوچک است و تعداد لنفوسیت های CD4 به نسبت خوبی حفظ شده اند.پایین بودن پلاکت خون به غیر از ارتباط آن با یک بیماری ویروسی، می تواند با عفونت هایی که توسط باکتری ایجاد شده از قبیل مایکوپلاسما، ریکتزیا و همچنین با سیفلیس و مالاریا رخ دهد.
۴- بیماری بدخیم
بیماری های لنفوپرولیفراتیو مانند لوسمی مزمن غدد لنفاوی و لنفوم همچنین ممکن است با پایین بودن پلاکت خون ناشی از سلولهای ایمنی یا خود ایمنی، همراه گردد که یکی از بیماری های شایع مربوط به علت پلاکت پایین می باشد.با این حال، در اغلب موارد پایین بودن پلاکت خون با توجه به کاهش نفوذ پلاکت خون درمغز استخوان و یا احتمالا به دلیل درمان سرطان با سایتواستاتیک ها می باشد. اگر چه پایین بودن پلاکت خون خود ایمن همچنین در بیماران مبتلا به تومورهای جامد شرح داده می شود، اما این ارتباط نادر است.
۵- ترومبوسیتوپنی Dilutional یا رقیق شده
این عامل یکی از علل شایع پایین بودن پلاکت خون در بیماران بستری در بیمارستان است که مقدار قابل توجهی از خون خود را از دست داده اند. این اتفاق زمانی می افتد که برنامه تهاجمی مایعات داخل وریدی شمار پلاکتی خون را کاهش می دهد.
۶- پرتو های خاص
پرتو درمانی می تواند عارضه پایین بودن پلاکت خون را به همراه داشته باشد که یکی از علل پایین آمدن تعداد پلاکت خون به حساب می آید که در آن آسیب رخ داده در مغز استخوان بر مگاکاریوسیت ها که یک فرایند خاص قبل از به گردش درآمدن پلاکت ها می باشد، را تحت تاثیر قرار می دهند. پایین آمدن پلاکت خون معمولا در حدود ۷ تا ۱۰ روز پس از درمان رخ می دهد.
۷- پایین بودن پلاکت خون ناشی از دارو
بسیاری از مواد دارویی که در طول درمان استفاده شده است می تواند سبب ترومبوسیتوپنی شوند. در واقع، زمان مورد نیاز برای وقوع کاهش شمار پلاکت ها تنها ۲ هفته است.تشخیص پایین بودن پلاکت خون ناشی از دارو و یا پزشکی زمانی حاصل می گردد که مصرف داروی مشکوک متوقف گردیده و تعداد پلاکت ها به حالت عادی باز گردند. در اغلب موارد، ۷-۵ روز پس از قطع دارو زمان می برد. گاهی اوقات ترومبوسیتوپنی زمان بیشتری طول می کشد چرا که حذف دارو و یا متابولیت های آن به آهستگی از بدن خارج می شوند.
برخی از داروها و مواد سمی، مصرف زیاد الکل و حتی نوشابه‌های دارای کینین نظیر آب تونیک می‌توانند باعث کاهش میزان پلاکت شوند. کینین همچنین در شکل قرص برای کرامپ‌های پا در داروخانه‌ها یافت می‌شود.کاهش تعداد پلاکت بر اثر مواد نام برده را می‌توان با کنار گذاشتن علت برطرف کرد. اگر علت کاهش پلاکت دارو باشد باید نسبت به قطع مصرف دارو یا تغییر آن اقدام کرد.سمومی که می‌توانند باعث ترومبوسیتوپنی شوند شامل انواع آفت‌کُش، آرسنیک و بنزن هستند.
فهرست زیر شامل داروهای ضد پلاکت یا داروهای ضد لخته است ک تعداد پلاکت را کاهش می‌دهند:
علايم کم بودن پلاکت خون
داروهای غیر نسخه‌ای که می‌توانند سبب کاهش تعداد پلاکتها شوند عبارتند از:
داروهای نسخه‌ای که می‌توانند سبب ترومبوسیتوپنی شوند عبارتند از:
اختلالات پزشکی که می‌توانند باعث کاهش پلاکت شوند
کاهش تعداد پلاکتها دلایل پزشکی متعددی دارد. دو علت اصلی در این زمینه هست: کاهش تولید پلاکتها یا افزایش درهم‌شکستن یا تجزیة پلاکتها.پلاکتها همچنین ممکن است به تعداد زیاد در یکی از دستگاه‌های درون شکم به نام طحال به دام بیفتند. این وضعیت می‌تواند در برخی از مواقع که طحال بزرگ‌تر از اندازة نرمال است بروز کند. این وضعیت می‌تواند بر مبنای دلایل مختلفی ایجاد شود.پلاکتها در مغز استخوان تولید شده و در فاصلة ۷ تا ۱۰ روز پیش از نابود شدن وارد جریان خون می‌شوند.داروها و دیگر علل فهرست شده در بالا می‌توانند تولید پلاکتها را در مغز استخوان کاهش دهند.
دیگر دلایل مؤثر بر تولید پلاکتها عبارتند از:
علایم، تشخیص و درمان
علایم کاهش تعداد پلاکتها فقط زمانی بروز می‌کند که این کاهش به مقدار قابل توجهی بوده باشد. کاهش جزئی تعداد پلاکتها ممکن است هیچ علامتی به دنبال نداشته باشد.اگر کاهش تعداد پلاکتها به قدری باشد که سبب خونریزی خودبه خودی شود، نشانه‌های زیر امکان بروز دارند:
ITP همچنین می‌تواند منجر به خونریزی بی‌دلیل لثه یا بینی یا مشاهدة خون در ادرار و مدفوع شود. تعداد پلاکتها در این موارد ITP کمتر از ۲۰۰۰۰ پلاکت در هیر میکرولیتر از خون است.
برای افزایش پلاکت خون چه بخوریم؟
علاوه بر این ها یکی از بهترین گیاه ها برای درمان پایین بودن پلاکت خون ، جوانه شبدر یا همان یونجه است. این گیاه که در گذشته یکی از پرکاربردترین گیاهان دارویی در طب سنتی بوده و امروزه نیز یکی از بهترین گیاه هایی است که مقابل مکمل های غذایی مصنوعی و غیر طبیعی برای درمان کم خونی مورد استفاده قرار می گیرند.
اصطلاح پزشکی داشتن پلاکت زیاد یا افزایش پلاکت ترومبوسیتوز نامیده می شود و به دو دسته بندی زیر تقسیم می گردد:
ترومبوسیتوز اولیه یا اساسی
در این بیماری سلول های ناهنجار در مغز استخوان باعث ساخت مقدار زیادی پلاکت می شوند، اما دلیل تغییر هنجار سلولها نامعلوم است.
ترومبوسیتوز ثانویه
شکل این بیماری مانند نوع اولیه است، اما دلیلش می تواند به خاطر، کم خونی، سرطان، التهاب یا عفونت باشد. در ترومبوسیتوز نوع اول و دوم علائم بیماری در بدن یکسان است. این علائم شامل لخته های خون در دست ها و پاها می شود و درصورتیکه درمان نشوند ممکن است به سکته قلبی منجر شود.برای درمان ترومبوسیتوز اولیه می بایست، خون را تصفیه کرد و پلاکت را از خون جدا نمود، تا سطح آن به میزان طبیعی برسد.اما در ترومبوسیتوز ثانویه، برای درمان می بایست علت آن معلوم شود، و سپس با درمان آن علت مانند درمان سرطان یا کم خونی، ترومبوسیتوز نیز درمان می شود.
چه بیماری هایی پلاکت را افزایش می‌دهد؟
برای مطرح کردن سوالات پزشکی خود ، اینجا کلیک کنید
© تمامی حقوق این سایت برای مجله اینترنتی دلگرم محفوظ است / هر گونه کپی جزئی و کلی از مطالب دلگرم تنها با کسب مجوز مکتوب امکان پذیر است.