مضرات ظروف آلومينيومي يکبار مصرف

مقدمه
در حال حاضر ايران يكي از ده كشور اول دنيا در استفاده از ظروف يك‌بار مصرفاست، به‌طوري كه فقط در سال ۸۴، ۵۷۰ هزار تن ظروف يك‌بار مصرف در كشور استفاده شده،كه تقريباً ۱۰۰ درصد اين ظروف پلاستيكي هستند و مي‌توان اذعان كرد كه ظروف آلومینیومی نتوانسته‌اند حتي يك درصد مصرف مردم را به خود اختصاص دهند. با اين وجود آمارهاحكايت از آن دارد كه ايران ظرفيت بالايي براي توليد آلومینیومی اين ظروف دارد و مي‌توان با تغيير الگوي مصرف خانواده‌ها و وضع قوانين محدود كننده، توليد اين ظروف را ازچند كارخانه محدود فعال در حال حاضر به ده‌ها كارخانه مولد گسترش داد، اكنون قريب به پنج هزار كارخانه و كارگاه توليد ظروف يك‌بار مصرف در كشور وجود دارد، اين درحالي است كه تنها تعداد اندكي مجوز توليد اين ظروف را دارند .

موارد استفاده:
علاوه بررستورانها ، مراكز طبخ، آبميوه فروشي ها، بستني فروشي‌ها، پيتزافروشي‌ها، سلف سرويس ادارات و دانشگاه‌ها، پاي ظروف يك بارمصرف به ميهماني‌هاي خانگي هم باز شده است و بسياري ترجيح مي‌دهند هنگام پخش غذاي نذري و در مراسم هايي مانند جشن تولدهاي كودكانه دردسر شستشوي ظرف را به‌ كلي از برنامه حذف كنند و ازبشقاب و ليوان‌هاي رنگارنگ پلاستيكي استفاده كنند . طبيعي است كه وقتي كالايي اين چنين جاي خود را در سبد خانوار باز مي‌كند، با چند اطلاعيه بهداشتي مصرف آن محدودنمي‌شود، اما استفاده صحيح از اين پديده حداقل كاري است كه مي‌توان نسبت به آن اميدداشت. اما علاوه بر انواع پلاستيك‌هايي كه به عنوان ظروف يك بار مصرف در سرو چاي ياغذا مورد استفاده قرار مي‌گيرند، دسته‌اي ديگر از اين مواد به عنوان ظروف آشپزخانه،ظروف نگهداري غذا در يخچال، ظروف بسته بندي مواد غذايي به خصوص لبنيات مانند ماست وپنير و همچنين بطري‌هاي آب معدني استفاده مي‌شوند كه استفاده از اين ظروف نيزمستلزم رعايت نكات ايمني خاصي است.
مواد اوليه تشكيل دهنده اين ظروف:
در ساخت ظروف پلاستيكي مختلف، مواد پليمري (نفتي) متفاوتي به كار برده مي شودبه عنوان مثال:
ظروف نوشابه هاي گازدار از جنس پلي اتيلن تترافتالات ( PET ) مي باشد.
شيشه هاي شيرخوري كودكان از جنس پلي كربنات )( PvC ) به دليل گران بودن پليكربنات ها اين نوع پليمرها كمتر در بسته بندي مواد غذايي استفاده شده و بيشتر درساخت شيشه هاي شير كودكان به كار مي روند.) ساخته شده اند.
مواد اوليه ظروف بسته بندي لبنيات را جنس پلي اتيلن ( PE )، پلي پروپيلن ( PP ) و پلي استايرن ( PS ) تشكيل مي دهند.
در ساخت ظروف يك بار مصرف از مواد پلي پروپيلن PP و پلي استايرن PS استفادهمي گردد.
كيسه هاي پلاستيكي از جنس) پلي اتيلن PE (اين نوع كيسه ها به اشتباه تحتعنوان كيسه هاي نايلوني معروفند. شاخته مي شوند.
قابل ذكر است اين مواد پلاستيكي مي توانند حاوي رنگ باشند كه در آن صورت ازرنگدانه پلاستيك استفاده مي گردد.

عوارض استفاده از ظروف يك بار مصرف غير استاندارد:
فرآيند توليد ظروف يكبار مصرف بايد كامل باشد تا اين ظروف از پليمري بي اثرتهيه شود و هيچ گونه مواد شيميايي كه در فرآيند توليد آن به كار رفته است از ظروفبه داخل مواد غذايي آزاد نشود . ظروف يكبار مصرف بايد از جنس « سلولز» كه پليمريطبيعي و مناسب است انتخاب شود اما هم اكنون ظروف موجود در كشور از پليمرهاي شيمياييتهيه مي شوند و چون دستگاه توليد اين ظروف نسبتاً كوچك و تقاضاي بازار زياد استگرايش زيادي به سمت توليد اين ظروف وجود دارد در حالي كه به هيچ وجه استفاده ازآنها براي مواد غذايي گرم مناسب نيست. ظروف يك بار مصرف بي‌رنگ و شفاف فقط برايغذاها و نوشيدني‌هاي سرد مناسب هستند و نبايد براي نوشيدني‌ها و غذاهاي داغ استفادهشوند. همچنين ظروف يك بار مصرف سفيد رنگ و فوم دار براي مواد غذايي سرد، گرم ومرطوب مناسب هستند، ولي براي مواد غذايي داغ نبايد استفاده شوند و استفاده از اينظروف مثلاً براي پيتزايي كه در دماي ۱۴۰ درجه سانتيگراد طبخ مي‌شود، توصيه نمي‌شود . استفاده نابجا از ظروف پلي‌اتيلن(پلاستيكي) موجب آزاد شدن مواد آلي و تركيباتشيميايي موجود در ديواره ظروف و ورود آنها به داخل مواد غذايي مي‌شود كه مصرف آنهابراي سلامتي مضر است . در ساخت ظروف يك بار مصرف، به منظور جلوگيري از شكنندگيظروف، از مواد پلاستيكي لايزر استفاده مي‌شود. بنابراين اگر در درون اين ظروف آبجوش يا غذاي داغ مانند آش ريخته شود، اين مواد حل شده و وارد بدن مي‌شوند و به دليلداشتن تركيبات خاص منجر به بروز سرطان‌هاي مختلف مي‌شود. اين خاصيت به خصوص در موردظروف يك بار مصرف شفاف كه درصد بالاتري از مواد سرطان‌زا را دارا هستند و در جامعهكاربرد بيشتري هم دارند، بسيار حائز اهميت است . اصولاً جنس يك بار مصرف‌ها بهگونه‌اي است كه توانايي نگهداري رنگ را ندارند و هنگام تماس با چاي يا غذاي داغ رنگحل مي‌شود و يك لايه از آن همراه غذا يا چاي ميل مي‌شود. اما از آنجايي كه خوردنرنگ در هيچ شرايطي توصيه نمي‌شود،لذا ورود رنگ از ظروف به غذا و نهايتا به بدنانسان داراي عوارض زيان باري مي باشد.
به چند مورد از عوارض شاخص ظروف يكبار مصرف غير استاندارد به شرح ذيل اشاره ميگردد:
۱- ظروف يك‌بار مصرف پلاستيكي، پس از آزبست و اشعه‌ايكس، يكي از عوامل جديبروز انواع سرطان و ساير بيماري‌ها محسوب مي‌شوند و به‌شدت سلامت انسان را تهديدمي‌كنند . به طور كلي پلاستيك‌ها، پليمرهايي هستند كه از سنتز مواد اوليه‌اي به ناممونومر تهيه مي‌شوند. مونومرها موادي سمي و براي سلامت انسان مضر هستند اگر اينفرآيند اصولي و مطابق با استانداردهاي لازم صورت گرفته باشد، مشكلي براي سلامتافراد به وجود نمي‌آورد.
۲- ظاهراً سرطان زا بودن سرو موادغذايي در اين ظروف حتي در ادارات نيز بهفراموشي سپرده مي شود.(در حاليكه مصوبه دولتي در اين زمينه وجود دارد. )
۳- مشكلات گوارشي و حتي بروز برخي بدخيمي‌ها از عوارض استفاده از اين ظروف ميباشد.
۴- اين مواد خاصيت آلرژي زايي دارند.
۵- اين ظروف دستگاه گوارش را مستعد عفونت‌ها مي سازد.
۶-اين مواد به علت آزاد كردن مواد آلي و صنعتي به داخل آب يا غذا، انسان رادر معرض انواع سرطان قرار مي‌دهند.
۷- استفاده دراز مدت ازاين ظروف باعث مشكلات گوارشي، خستگي و ناراحتي اعصاب ميشود .

مهمترين معايب ظروف يك بار مصرف:
۱- در بازيافت آنها اشكال وجود داشته و مخاطرات زيست محيطي ايجاد مي نمايند.
۲- در شرايط خاص ( دماي بالا ، يخ زدگي ، در معرض نورآفتاب ) انتقال موادمضر ( مونومر ها) را به غذا امكان پذير مي سازند.
۳- قابل استفاده در ماكروويو نمي باشد.
۴- ظروف يكبار مصرف پلاستيكي وقتي در داخل خاك دفن مي شوند، بين ۳۰۰ تا ۵۰۰سال ماندگاري دارند. در حاليكه ظروف گياهي بر پايه سلولز و نشاسته ظرف مدت ۴ تا ۶ماه تجزيه مي‌شود .
۵- انباشته شدن اين مواد در طبيعت به خصوص در پارك هاي جنگلي و سواحل ، از نظرديداري باعث نازيبايي مناظر و در نتيجه ناراحتي و كاهش بازديد كننده ها و كم شدندرآمد اقتصادي مناطق مي شود.
۶- پلي‌استايرن در ليوان‌هاي آب، كارد، چنگال، قاشق و ظروف غذايي مورد استفادهقرار مي‌گيرند، براي مثال در چلوكبابي‌ها ظروفي كه به صورت فوم هستند، نوعي پلي‌استايرن هستند كه در ساخت آنها ازگاز هگزان استفاده مي شود. اين گاز در دماي ۱۶۰ درجه سانتيگراد آزاد مي‌شود،گاز هگزان عوارضي مانند سر درد را به همراه دارد .

توصيه ها ي بهداشتي در استفاده از اين ظروف:
مناسب ترين ظروف براي نگهداري موادغذايي در مكان‌هايي كه ظرفشويي حداقل دومرحله‌اي شستشو- آبكشي موجود و امكان شستشوي صحيح و ضد عفوني مناسب وجود دارد، ظروف شيشه‌اي (پيركس)، استيل و چيني سالم بدون ترك خوردگي و لب پريدگي به جاي ظروف يكبار مصرف توصيه مي‌شود .

۱-از ظروف پلاستيكي در ماكروويو استفاده نكنيد به خصوص غذاهاي حاوي روغن وچربي ، چون گرما و پلاستيك و روغن با هم تركيب شده ، كه نتيجه ي آن توليد سم ديوكسين است .
۲- غذا نبايد بيشتر از ۲ ساعت در اين ظروف باقي بماند .
۳- نور وحرارت آفتاب تركيبات خطرناك اين ظروف را آزاد مي‌كند و احتمال سرطان‌زايي در مصرف‌كنندگان را بالا مي‌برد.‌
۴- اغلب مردم از اين خطرات و موارد استفاده هر كدام از اين ظرف‌ها بي‌اطلاعهستند و لازم است اطلاعات مربوط به موارد مجاز استفاده و ممنوعيت‌هاي آن به صورت اتيكت روي محصول درج شود.
۵- تا حد امكان از ظروف يكبار مصرف استفاده نكنيد.
۶-از بطري هايي استفاده كنيد كه قابليت شستشو و دوباره پر شدن را داشته باشد.
۷- اولويت به ترتيب ظروف شيشه اي، فلزي، كاغذي و در نهايت ظروف (pet پلي اتيلنتري فتالات) هستند. البته ظروف پت به علت تجزيه ناپذير بودن آن به عنوان يك معضل زيست محيطي هستند و در نتيجه در اولويت آخر قرار مي گيرند. اما آزاد سازي مواد ازآنها به مراتب كمتر از ديگر مواد مي باشد.
۸- ظروف يكبار مصرف بيرنگ و شفاف فقط براي غذا ها و نوشيدني هاي سرد مناسب هستند.
۹- ظروف يكبار مصرف سفيد و فوم دار براي مواد غذايي سرد ،گرم (با دماي پايين حدود ۶۵ درجه سانتي گراد)و مرطوب مناسب هستند.
۱۰- براي مواد غذايي داغ از فويل هاي آلومينيومي استفاده شود. امروزه در جهان ظروف آلومينيومي جايگزين ظروف يكبار مصرف پت مي شوند.
۱۱-از ليوان هاي مقوايي ( سلولزي ) براي نوشيدن مايعات داغ استفاده كنيد .
۱۲- ظروفي را انتخاب كنيم كه داراي مجوز ساخت از وزارت بهداشت باشند.
۱۳- استفاده مكرر از بطري هاي آب معدني و نوشابه عوارض زيان باري دارد.
۱۴- ظروف يك بار مصرف پلاستيكي حتماً از مراكز معتبر كه از مواد اوليه مرغوب ومطلوب استفاده مي‌كنند بايد تهيه گردد.
۱۵- اما در ميان تمام انواع ظروف يك بار مصرف شايد بتوانيم از بطري‌هاي آب آشاميدني به عنوان پرمصرف ترين انواع اين ظروف نام ببريم. بطري‌هايي كه در ماه‌هايگرم سال حتي اگر حاوي آب معدني نباشند، به طور مرتب از آب شهري پُر مي‌شوند و درون يخچال قرار مي‌گيرند تا آب خنك مصرفي خانواده را تامين كنند و در ديگر ايام هم براي نگهداري موادي چون آب ليمو و آب غوره مورد استفاده قرار مي‌گيرند . معمولا جنس اين بطري‌ها از PET است كه اگر اين مواد بيش از ۶ ماه در اين ظروف نگهداري گردد، آلوده مي‌شود . بنابراين خانواده‌ها بايد از استفاده مكرر اين ظروف براي نگهداري آب دريخچال نيز خودداري كنند .
ظروف يك‌بار مصرف آلومینیومی چه ويژگي‌هايي دارد؟چرا ازظروف آلومینیومی استفاده می کنیم؟
ظروف یکبار مصرف آلومینیومی بهترین روش در استفاده از تکنولوژی روز است که ضمن حفظ کیفیت، طعم و پخت غذای فرآوری شده رعایت الزامات قانونی و استانداردهای تدوین شده را تضمین کرده و محصول تولید شده دارای ماندگاری طولانی مدت است.
همچنین ظروف یکبار مصرف آلومینیومی محصولی بسیار مناسب جهت بسته بندی مواد غذایی در هتلها رستورانها و آشپزخانه ها و مواردی مشابه محسوب می‌شود که به دلیل بالا بودن بهداشت آن نسبت به دیگر ظروف بسته بندی مورد استقبال بسیاری قرار گرفته است.

ببخشید، برای نوشتن نظر باید وارد بشوید